Przed świętami Zmartwychwstania Pańskiego

Niedziela Palmowa (Niedziela Męki Pańskiej) rozpoczyna ostatni tydzień Wielkiego Postu. Tego dnia - na pamiątkę wjazdu Pana Jezusa do Jerozolimy - święci się palmy, które po powrocie do domu umieścić można obok krzyża jako symbol Bożego pokoju panującego w rodzinie.

Wielki Tydzień to ostatni tydzień poprzedzający święta Wielkiej Nocy. W tym czasie wierni w szczególny sposób wspominają wydarzenia związane z męką i śmiercią Pana Jezusa.

Triduum Paschalne to najświętszy czas w ciągu roku. Od Wielkiego Czwartku do Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego Kościół wspomina w liturgii najważniejsze w historii zbawczej wydarzenia: ustanowienie Eucharystii, mękę i śmierć Chrystusa oraz Jego Zmartwychwstanie.

Wielki Czwartek to dzień Ostatniej Wieczerzy, ustanowienia Eucharystii i Sakramentu Kapłaństwa. Tego dnia rano we wszystkich katedrach biskup wraz z kapłanami odprawia Mszę krzyżma, w czasie której święci oleje. Wieczorem natomiast sprawowana jest Msza Wieczerzy Pańskiej - przed jej rozpoczęciem opróżnia się tabernakulum. Po homilii ma miejsce obrzęd umywania nóg. Po Mszy św. Najświętszy Sakrament przenosi się do tzw. ciemnicy a z ołtarza zdejmuje się obrus i pozostawia go obnażonym aż do Wigilii Paschalnej. W niektórych kościołach przez całą noc trwa adoracja. Jest to również dzień, w którym parafianie w szczególny sposób modlą się za posługujących w parafii kapłanów oraz składają Im życzenia.

Wielki Piątek to Dzień Krzyża. Po południu odprawiana jest niepowtarzalna wielkopiątkowa liturgia. W ciszy, przy zgaszonych świecach celebrans przez chwilę leży krzyżem przed ołtarzem. Po modlitwie wstępnej czytane jest proroctwo o Cierpiącym Słudze Jahwe oraz fragment Listu do Hebrajczyków. Następnie czyta się lub śpiewa, zwykle z podziałem na role, opis Męki Pańskiej według św. Jana. Po homilii, w uroczystej modlitwie wstawienniczej, poleca się Bogu Kościół i cały świat. Centralnym wydarzeniem liturgii wielkopiątkowej jest adoracja krzyża. Zasłonięty fioletowym suknem krzyż wnosi się procesyjnie przed ołtarz stopniowo odsłaniając jego ramiona. Celebrans śpiewa trzykrotnie: " Oto drzewo krzyża, na którym zawisło zbawienie świata " a wierni odpowiadają: "Pójdźmy z pokłonem". Po liturgii krzyż umieszczony zostaje w widocznym i dostępnym miejscu tak, aby wierni mogli go adorować. Po adoracji krzyża przynosi się z ciemnicy Najświętszy Sakrament i udziela Komunii. Ostatnią część liturgii stanowi procesja do Grobu Pańskiego - na specjalnie przygotowanym tronie wystawia się w monstrancji (okrytej białym, przejrzystym welonem) Najświętszy Sakrament.
W wielu kościołach przez całą noc trwa adoracja.
Tego dnia, podobnie jak w środę Popielcową, obowiązuje post ścisły co do ilości i jakości spożywanych pokarmów.

Krzyż jest symbolem łączenia przeciwieństw (góra - dół, lewa - prawa strona), a także symbolem czterech stron świata. Pochodzący z Persji zwyczaj karania przez krzyżowanie został przejęty przez Kartagińczyków i Rzymian. Przybijanie skazańców do krzyża uchodziło za najbardziej haniebny rodzaj śmierci, zazwyczaj karano w ten sposób niewolników i zbrodniarzy.

Dla chrześcijan krzyż jest znakiem męczeństwa Jezusa Chrystusa, symbolem chrześcijańskiej wiary, znakiem zbawienia i zwycięstwa dobra nad złem.

Wielka Sobota jest dniem ciszy i oczekiwania. Dla uczniów Jezusa był to dzień największej próby. Zgodnie z tradycją wspomina się wtedy zstąpienie Jezusa do otchłani. Wierni gromadzą się tego dnia przy Jego grobie. Tradycyjnie w Wielką Sobotę święci się pokarmy: chleb na pamiątkę tego chleba, którym Jezus nakarmił tłumy na pustyni; mięso na pamiątkę baranka paschalnego oraz jajka, które symbolizują nowe życie. Po zachodzie słońca wierni uczestniczą w bogatej liturgii Wigilii Paschalnej obejmującej m.in.: poświęcenie wody i ognia oraz odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych.
Kościół zachęca, by tego dnia zachować post jakościowy.

Wielki Piątek i Wielka Sobota to jedyne dwa dni w ciągu roku, kiedy Kościół nie sprawuje Eucharystii.

***

Powiązałeś, Panie, moje życie z Twoim
- przez krzyż i gorycz Męki.
Kiedy dźwigałeś krzyż
- myślałeś także o mnie.
Kiedy upadłeś
- odczuwałeś moje słabości i grzechy.
Kiedy powstałeś, by iść dalej
- uczyłeś mnie zaczynać od nowa.
Twoje cierpienie było nieogarnione w cenie
- moje bóle są darem Twojego miłosierdzia.
Twój krzyż przemawiał miłością
- mój ma mnie hartować na drodze do Ciebie (...)

(Alfred Bocian)

Opracowała Maria Krasnosielska