Najświętszej Maryi Panny Różańcowej
7 października

W pierwszą niedzielę października roku 1571 Don Juan Austriacki odniósł słynne zwycięstwo nad flotą turecką pod Leopanto. Wydarzenie to przypisał wstawiennictwu Najświętszej Maryi Panny, do której zawsze czuł szczególne nabożeństwo wyrażające się między innymi w odmawianiu różańca. Na pamiątkę tego wydarzenia papież Pius V ustanowił doroczne święto pod nazwą Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej. Jego następca, Grzegorz XIII - zmienił nazwę ze Zwycięskiej na Różańcowej i nakazał nabożeństwa we wszystkich kościołach, w których znajdowały się ołtarze pod wezwaniem Matki Boskiej Różańcowej.
Na pamiątkę zwycięstwa armii austriackiej nad Turkami (1716 r.) - w święto Najświętszej Panny Śnieżnej (członkowie bractwa różańcowego w Rzymie modlili się w tym czasie na intencję tego zwycięstwa) oraz podpisania pokoju w Pożarewac, papież Klemens XI rozciągnął cześć Najświętszego Różańca na cały Kościół Powszechny. Benedykt XIV włączył święto do Brewiarza Rzymskiego, a Leon XIII podniósł je do rangi święta drugiej klasy, dodając do litanii loretańskiej wezwanie: "Królowo Różańca Świętego, módl się za nami".

Sobór Watykański II w mariologicznym rozdziale Konstytucji dogmatycznej o Kościele zwraca uwagę, że kult Ludu Bożego dla Maryi powinien wyrażać się w czci, miłości, inwokacjach oraz naśladowaniu Matki Bożej w Jej zawierzeniu i pokorze.
Orędownikami różańca byli niemal wszyscy dziewiętnasto - i dwudziestowieczni papieże. Pius XII nazwał modlitwę różańcową "streszczeniem całej Ewangelii", a Paweł VI poświęcił różańcowi wiele miejsca w adhortacji na temat odnowy kultu maryjnego. Maryjność była również znamieniem pontyfikatu Jana Pawła II, który zachęcając wiernych do kontemplowania wraz z Maryją oblicza Chrystusa, ogłosił rok od października 2002 do października 2003 Rokiem Różańca.

Różaniec jest modlitwą, do której odmawiania zachęca ludzi sama Matka Boża (w Lourdes, w Fatimie, w nie uznanych dotąd przez Kościół objawieniach w Medjugorie - nieustannie powtarza: "odmawiajcie różaniec"). To modlitwa różańcowa i rozpowszechnienie nabożeństwa do Niepokalanego Serca Maryi ma być pomocą w ratowaniu świata przed nieszczęściem, a ludzkich dusz przed wiecznym potępieniem.

Ukształtowanie wzoru układu różańca i pozostawienie go potomnym przypisuje się św. Dominikowi (ok. 1170 - 1221), założycielowi zakonu dominikanów, któremu - według legendy - ukazała się Maryja podająca mu różaniec i objaśniająca, w jaki sposób należy go odmawiać. Jednakże sam sposób odmawiania modlitw i liczenia ich za pomocą kamyczków, ziarenek lub innego rodzaju paciorków sięga w Kościele starożytności. Już w początkach IV wieku św. Paweł Pustelnik, rozpoczynając modlitwy, kładł przed sobą trzysta kamyków i po każdym pacierzu odrzucał po jednym. Później zaczęto używać sznura, na którym zawiązywano tyle węzłów, ile modlitw było do odmówienia.

Układ różańca podzielonego na 3 części: radosną, bolesną i chwalebną, pochodzi prawdopodobnie od dominikanina Alaina de la Roche. Lista piętnastu tradycyjnie rozważanych tajemnic (wydarzeń z życia Jezusa i Maryi) powstała między rokiem 1480 a 1500. W XV wieku ostatecznie ustaliła się forma różańca znana do dzisiaj ( 3 części, z których każda ma po pięć tajemnic), do niej dołączone zostały przez papieża Jana Pawła II tajemnice światła, nawiązujące do publicznej działalności Pana Jezusa.

Różaniec jest modlitwą biblijną, " z Ewangelii bowiem wydobywa się wypowiadane w nim tajemnice i główne formuły" (Paweł VI, Marias cultus, n. 44). Celem modlitwy różańcowej jest zwrócenie się, wraz z Maryją, ku Chrystusowi. Ważnym wymiarem modlitwy różańcowej jest jej powiązanie z liturgią, oficjalną modlitwą Kościoła: "Albowiem różaniec nie inaczej niż liturgia wykazuje (...) charakter wspólnotowy, karmi się Pismem Świętym i cały skierowany jest ku tajemnicy Chrystusa" (tamże, n. 48). Różaniec jest również modlitwą pochwalną, błagalną oraz - przede wszystkim - modlitwą kontemplacji. Ze swej natury domaga się odmawiania w rytmie spokojnej modlitwy i jakby z zatopioną w myślach powolnością, by sercem rozważać życie Jezusa i Jego Matki - inaczej stać się może bezmyślnym odmawianiem formuł (na podstawie książki: E. Adamiak, Spotkania z Maryją, Poznań1998).

Aby nie pomylić się co do liczby odmawianych "zdrowasiek" używamy paciorków nanizanych na sznurek lub połączonych łańcuszkiem.
Początek różańca stanowi krzyżyk. Krzyżyk przypomina nam prawdę o miłości Boga do człowieka i odkupieniu go swoją krwią oraz stawia za wzór Matkę Najświętszą, której wiara nie zachwiała się nawet w godzinie ostatecznej próby. Rozpoczynając różaniec lub kończąc go, wyznajemy naszą wiarę odmawiając: "Wierzę w Boga". Za krzyżykiem znajduje się paciorek, przy którym oddajemy chwałę Trójcy Przenajświętszej odmawiając: "Chwała Ojcu i Synowi, i Duchowi Świętemu". Jednocześnie odmawiamy modlitwę: "Ojcze nasz", która ma nam uświadomić, że istnieje łączność między zamieszkiwaniem Boga w niebie, a Jego panowaniem na ziemi. Na trzech kolejnych paciorkach modlimy się o pomnożenie naszej wiary, umocnienie nadziei i rozpalenie miłości. Następnie ponownie odmawiamy modlitwę, w której uwielbiamy Boga w Trzech Osobach: Ojca, Syna i Ducha Świętego oraz Modlitwę Pańską. Modlitwy te powtarzamy na rozpoczęcie każdej kolejnej tajemnicy różańcowej, którą rozważamy odmawiając kolejno dziesięć razy: "Zdrowaś Maryjo". Zwykle do modlitwy różańcowej dołączamy modlitwę fatimską: " O mój Jezu, przebacz nam nasze grzechy, zachowaj nas od ognia piekielnego, zaprowadź wszystkie dusze do nieba". Jest to wyrazem naszej miłości do Matki Najświętszej, współdziałającej ze swym Boskim Synem w dziele Odkupienia (por. Ks. Anastazy L. Bławat SAC, Rozważania różańcowe, Pallottinum 2002).

Podział różańca:


Tajemnice radosne:
- Zwiastowanie Najświętszej Maryi Pannie,
- Nawiedzenie św. Elżbiety,
- Narodzenie Pana Jezusa,
- Ofiarowanie Pana Jezusa w świątyni,
- Odnalezienie Pana Jezusa w świątyni.

Tajemnice światła:
- Chrzest Pana Jezusa w Jordanie,
- Objawienie Pana Jezusa w Kanie Galilejskiej,
- Głoszenie Królestwa Bożego i wzywanie do nawrócenia,
- Przemienienie na górze Tabor,
- Ustanowienie Eucharystii.

Tajemnice bolesne:
- Modlitwa Pana Jezusa w Ogrójcu,
- Biczowanie Pana Jezusa,
- Cierniem ukoronowanie,
- Droga krzyżowa,
- Śmierć Pana Jezusa na krzyżu.

Tajemnice chwalebne:
- Zmartwychwstanie Pana Jezusa,
- Wniebowstąpienie Pana Jezusa,
- Zesłanie Ducha Świętego,
- Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
- Ukoronowanie Maryi na Królową nieba i ziemi.

***

Od mych lat młodzieńczych modlitwa ta miała ważne miejsce w moim życiu duchowym. (...) Różaniec towarzyszył mi w chwilach radości i doświadczenia. Zawierzyłem mu wiele trosk. Dzięki niemu zawsze doznawałem otuchy. (...) Ileż łask otrzymałem w tych latach od Najświętszej Dziewicy poprzez różaniec.

(Jan Paweł II, List Apostolski, Rosarium Virginis Mariae, 2)

Zwracanie się z ufnością do Maryi przez codzienne odmawianie różańca i rozważanie tajemnic życia Chrystusa będzie wyraźnie przypominać, że misja Kościoła musi być wspierana przede wszystkim modlitwą. Postawa "słuchania", do jakiej skłania modlitwa różańcowa, zbliża wiernych do Maryi, która "zachowywała wszystkie te sprawy i rozważała je w swoim sercu" (Łk 2, 19). Wielokrotna medytacja słowa Bożego uczy obcowania "z Panem Jezusem poprzez - można by powiedzieć - Serce Jego Matki".

(Orędzie Jana Pawła II na Niedzielę Misyjną 2003 r.)

Dzięki różańcowi "w serca zbolałe spływa balsam ukojenia, w duszach zrozpaczonych świta znowu promyk nadziei".

(Św. Maksymilian Maria Kolbe)

Opracowała Maria Krasnosielska